Қазақстандағы психикалық денсаулықтың әл-ауқатына байланысты маманданған технология индустриясы бүгінде белсенді түрде дамып келеді. Сондай-ақ, физикалық пен қатар, психикалық денсаулыққа мұқият назар аудару қажеттілігін түсінетін адамдар саны артып келеді. «Steppe» редакторлары психикалық денсаулық саласындағы технологиялық стартаптар мен жобалардың өкілдерімен олардың серверлері қалай жұмыс істейтіндігі жайлы және қазақстандықтардың психологқа бару туралы теріс пікірлері туралы әңгімелесті.
Tanym — 2020 жылдан бері жұмыс істеп келе жатқан психологиялық көмек көрсететін қазақстандық стартап. Қызмет көрсететін мамандар қатаң талаптар бойынша іріктеуден өтеді. «Олардың барлығы жоғары білімі мен тәжірибесі бар білікті психологтар», — дейді «Tanym» жобасының негізін қалаушы Ұлпан Рамазанова.
Топ екі жобаны әзірлейді. Олар Tanym Pro және Tanym Social. Tanym Social — психологтың бір реттік көмегіне жүгінуге мүмкіндік беретін бейкоммерциялық әлеуметтік жоба. Шағын символикалық қолдау көрсету мың теңгеден басталады. Tanym Pro — психолог таңдау бойынша ақылы қызмет. Бір сеанс 15 мың теңгеден басталады және онлайн немесе оффлайн режимде өткізіледі.
«Біздің әлеуметтік жобамыздан кейін көптеген адамдар ұзақ мерзімді терапияға баруды шешкеннен кейін оларға көмектесетін психолог табуға тырыстық. Сол себепті стартаптың коммерциялық нұсқасын жасауды ұйғарып, оларға осындай мүмкіндік бердік. Сервер жұмыс істеп тұрған кезде мыңға жуық сессия өткізілді», — дейді Ұлпан.
Тұтынушылар көбінесе психикалық тақырыптар, оның ішінде өзін-өзі бағалау, алаңдаушылық, апатия сияқты кең ауқымды проблемалармен келеді. Сондай-ақ, жақын адамдармен қарым-қатынас, мансаптық мәселелер, өзін-өзі тану және қабылдау мәселелері де қозғалады.
Бүгінгі күні сайт өңдеуден өтіп жатыр, бірақ сервис белсенді жұмыс істеп тұр. Кеңес алу үшін Instagram желісі арқылы профильдегі сілтеме бойынша өту жеткілікті. «Біздің жобаның ерекшелігі — клиенттің сұранысы бойынша маман таңдайтын кәсіби психологтар бар. Бұл өте маңызды, себебі бірінші рет өтініш беріп тұрған адамдар өздеріне не қажет екенін түсінбейді. Оларға тіпті өтініштерін тұжырымдау қиын болуы мүмкін, сондықтан біз оларға осындай жағдайларда көмектесеміз», — деп түсіндіреді стартаптың негізін қалаушы Ұлпан Рамазанова.
Жоба авторының пікірінше, Қазақстанда баласының жеке шекарасын бұзбай, зорлық-зомбылықсыз қарым-қатынас орнатуды білмейтін ата-ананың тәрбиесінен бастап, мемлекеттік деңгейге дейін психикалық денсаулықты жария ету мен түсіну саласында көптеген мәселелер бар.
Ұлпан Рамазанова Қазақстандағы психика саласындағы үлкен мәселелер де қоғаммен енгізілген комплекстерге және терапияға қатысты кедергілерге байланысты былай деп жауап берді: «Егер сіз психологиялық сессияға барсаңыз, адамдар сізді есі ауысқан, ал барлық психологтарды көз бояушылар деп айта алады. Қорғаныс реакциясы осылай жұмыс істейді. Олар бір-бірін естімейді, депрессияны проблема ретінде қабылдамайды, жақындарымен шын ашылып сөйлесе алмайды және өздерінің қорқыныштары мен проблемалары туралы айта алмайды. Біздің міндетіміз — дәл осындай кедергілерді жою». «Tanym» миссиясы — Қазақстанда жаттығу залына бару сияқты психотерапияны да бір әдетке айналдыру болып табылады.
Психологтар мен психотерапевттерді іздеудің қазақстандық сервисі сапалы терапияны қолжетімді етуге, ал қызметтерді алу үдерісін барынша жеңілдетуге бағытталған. Жоба мамандары — білікті психологтар. Стартаптың негізін қалаушы Алан Ибраимның айтуынша, команда халыққа арналған білім беру жобалары мен мамандардың дамуы мен өсуіне арналған бастамалар арқылы психологиялық кеңестер алу нарығын дамытуды мақсат етеді.
«Онлайн терапия көбінесе оффлайн сеанстарға қарағанда арзанырақ, бұл адамдардың жол уақыты мен қаражатын үнемдейді. Жобамыздың тағы бір маңызды мақсаты — халықтың психологиялық қызмет алу тұрғысынан білім деңгейін арттыру. Сондай-ақ, өтініш берген терапевттердің тек 5% біздің таңдауымыздан өткенін атап өткім келеді», — дейді Алан Ибраим.
Жобаның миссиясы — адамдардың эмоционалдық интеллектін дамыту, қазақстандық қоғамда эмпатия, сыйластық және түсіністік деңгейін арттыру.
Клиенттер құзыреті бойынша да, қызмет құны бойынша да өздеріне ең қолайлы психологты таңдай алады. Сессиялар Twillio платформасында қауіпсіз бейне байланыс қызметі арқылы онлайн режимінде өткізіледі. Sezim қызметкерлерінің «Психологпен бейне арқылы немесе жай ғана қоңырау шалу жолымен байланысасыз ба, бұл сіздің жеке таңдауыңыз. Біздің психологтар құпиялылыққа кепілдік беретін этикалық кодексті басшылыққа алады», — деп отыр.
Жоба өкілдерінің айтуынша, Қазақстанда психологтар мен психикалық ауруларға қатысты жалған наным мен теріс пікірлер, сондай-ақ психологтың қабылдауына басқалардың реакциясынан қорқу бар. Сонымен қатар, әлеуметтік шиеленістің күшеюі, адамдардың психикалық проблемалары үшін қайда жүгінетінін білмеуі және жаңадан келген психологтардың клиенттік базаны дамытып, көбейтуге қабілетсіз болу мәселесі бар.
JANYM психологиялық көмек қызметі өз жұмысын 2021 жылдың наурыз айында бастады. Оның міндеті — балалар мен жасөспірімдер арасындағы суицидтің алдын алу үшін жағдай жасау. Жобаға «Қазақстан дағдарыс орталықтары одағы» және «ЕЗМО «Praktikos» республикалық қоғамдық бірлестігі қолдау көрсетеді. Жоба бейкоммерциялық болып табылады және елде білікті психологиялық көмек көрсетуге бағытталған.
«Біз төтенше жағдайда тегін психологиялық қолдау көрсету және ресурстық ақпарат өрісін құру арқылы Қазақстандағы балалар мен жасөспірімдердің суицид деңгейін төмендетеміз. Біз тек 18 жасқа дейінгі балалар мен жасөспірімдермен және олардың ата-аналарымен бала тәрбиесі мәселелері бойынша жұмыс істейміз. Психологтарға барлық өтініштер ресми сайт арқылы қабылданады. Нысанды толтырғаннан кейін өтініш CRM жүйесі арқылы кеңес беретін психологтарға жіберіледі. Одан әрі тәжірибелі психолог өз құзыреті шегінде тегін психологиялық қолдау мен көмек көрсетеді», — деп түсіндіреді JANYM-ның директоры Наталья Клюжина.
Жасөспірімдер қорқыту, тұрмыстық зорлық-зомбылық, маскүнемдік, есірткі тұтыну, суицидтік ойлар немесе бақытсыз махаббат секілді мәселелерге тап болса ұйымға хабарласа алады. Сенім телефоны арқылы және тікелей WhatsApp арқылы жасырын түрде қолдау алуға болады.
Наталья кез-келген адам оның хабарласқаны жайлы біреу біліп қояды деп қорықпай, өтініш жіберуге болатынын атап өтті, себебі жоба жұмысындағы ең маңызды ерекшеліктердің бірі — бар ақпаратты толық құпияда ұстау. Психологпен онлайн режимінде сайтқа сұраныс қалдыру арқылы немесе +7 800 004 05 40, +7 708 651 76 73 (сағ. 08:00-ден 20:00-ге дейін), сондай-ақ Алматы қаласында Самал 2 ықшам ауданы 54, пәтер 29 мекен жайы бойынша оффлайн режимде сөйлесуге болады.
Қазір жобаның өз мектебі де дамып келеді, онда психологтар онлайн кеңес беру бойынша оқытылады. Топ құрамында жоғары санатты практик психологтар, психология магистрлері, ғылым кандидаттары мен PhD докторлары бар.
Жыл бойы «Bala Qorgau» мемлекеттік қызметінің психологтары зорлық-зомбылыққа ұшыраған, жақынынан айырылған, күйзеліске ұшыраған, қолдауды қажет ететін балалар мен ата-аналарға көмек көрсетті. Өтініштер анонимді — жоба өкілдерінің айтуынша, баланың қалауынсыз оның қолдау мен көмек сұрағанын білім мекемесінде де, үйде де ешкім білмейді. Чатқа қосылу үшін тәулік бойы жұмыс істейтін Telegram-ботқа жазу керек. Әрбір өтініш жедел түрде қарастырылады.
«Bala Qorgau» жобасы ашылған сәттен бастап, келіп түскен өтініштердің барлығын шартты түрде үш санатқа бөлуге болады. Мәселен, отбасындағы ата-ана мен бала арасындағы түсініспеушілік, мектептегі құрдастар арасындағы жанжал, мектептегі мұғалім мен бала арасындағы жанжал. Болашақта осындай мәселелерге тап болатын қақтығыстардың көпшілігін балалардың психологиясын түсіну арқылы болдырмауға немесе түзеуге болады. Балалардың салауатты эмоционалдық күйі үшін жауапкершілік ең алдымен ересектер — ата-аналар мен мұғалімдерге жүктеледі», — деп түсіндіреді балалардың құқықтарын қорғау комитеті төрағасының орынбасары Элина Паули.
Өкілдердің айтуынша, сервис әрбір өтінішті орындап, қажетті көмек көрсетіп, барлық мән-жай анықталып, жағдай толық шешілгенше әрбір істі ерекше бақылауда ұстайды.
Получай актуальные подборки новостей, узнавай о самом интересном в Steppe (без спама, обещаем 😉)
(без спама, обещаем 😉)
