Жалған ақпаратты тауып көріңіз!

Әуелі қарапайым сұрақтан бастайық. Сізге келген хабарламаның шынайы не жалған ақпарат екенін анықтап көріңіз: «Абайлаңыздар, АҚТҚ вирусын (ВИЧ) жұқтырған науқастардың қаны араласқан банандар мен мандариндер сатылып жатыр».

• Жалған ақпарат Әрине! АҚТҚ сыртқы ортада ұзақ өмір сүре алмайды, сондықтан оның азық-түлік арқылы тарауы мүмкін емес.

  0%
• Рас Бұл барып тұрған өтірік! АҚТҚ қол алысып амандасу, сілекей мен азық-түлік арқылы жұқпайды!

  0%
• Жауап беруге қиналамын, бірақ сақтық үшін жеміс-жидек сатып алмаймын Жалған ақпарат үшін тәттілерден қағылудың қажеті жоқ.

  0%

Дұрыс әрекетті таңдаңыз. Өзіңіз сенетін адам «Екпе аутизм мен БЦП (ДЦП) туғызады» деген хабарлама жазып, екпеге қарсы петиция жіберді.

• Бірден петицияға қол қоямын

  Жоқ! Уэйкфилдтің жалған мақаласын жоққа шығаратын миллиондаған зерттеу бар. Бұл туралы мына жерден толығырақ оқуға болады.

  0%
• Бұл қауіпті жалған ақпарат екенін айтамын

  Тамаша! Екпе туралы көп деректі мына мақалаға топтастырдық.

  0%
• Сенемін, бірақ қол қоймаймын. Өйткені екпе инфекциядан да қауіпті асқынуларға әкеп соғады деп ойлаймын

  Жоқ. Кейде екпе аллергиялық реакция туғызуы мүмкін, ал қауіпті инфекция әдетте сепсиске әкеп соғады.

  0%

«Билл Гейтс Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымын басып алып, халықтың ағзасына чип енгізгелі жатыр» деген тақырып көрсеңіз, не істейсіз? Тек шынайы жауап беріңіз!

• Бұл ақпаратты достарым мен отбасыма таратамын Фактчекинг жүргізбейсіз бе?

  0%
• Назар аудармаймын Тақырыпты зерттеп, жалған ақпарат екеніне дәлел тапқан дұрыс. Бұл тұзаққа туыстарыңыз да түсіп қалуы мүмкін ғой.

  0%
• Оқып шығып, сенімді ақпарат құралдарынан тексеремін Жарайсыз!

  0%

Билл Гейтстің мәселесін шешіп алдық. Ал «Илон Маск адамның миына чип орнатпақшы» деген ақпарат туралы не ойлайсыз?

• Рас Дұрыс, бірақ кәсібилік жетіспейді.

  0%
• Рас, бірақ кликбейтке ұқсайды Толықтай келісеміз. Оқырмандарға манипуляция жасауға болмайды, солай ғой?

  0%
• Бос сөз

  Олай емес. Маск бұл технологияны таныстырып үлгерді.

  0%

«Қазір БЦЖ екпесі COVID-19 вирусынан қорғайды деген теорияны тексеру үшін клиникалық зерттеулер жүргізіліп жатыр». Бұл рас па, әлде ойдан шығарылған мәтін бе?

• Әрине. Барып тұрған өтірікші екенсіздер!

  Негізсіз айыптау! Зерттеу жұмыстары жүріп жатыр, қорытындысын білу үшін Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының жаңалықтарын қарап жүріңіз.

  0%
• Жауап беруге қиналамын

  Тамаша! Көңіліңізде күдік бар, ал бұл — сыни ойлауға апаратын жолдардың бірі.

  0%
• Жоқ, бұл рас

  Иә, бірақ қорытынды жасауға асықпаңыз. Әзірге зерттеудің оң нәтижелері жоқ.

  0%

Ал енді тәжірибелі фактчекердің сөздігіне үңіліп көрейік. Постшындық деген не?

• Эмоцияға манипуляция жасайтын ақпарат Дұрыс.

  0%
• Өтірікті әшкерелеу Жоқ, бұл дебанкинг деп аталады.

  0%
• Постмодернге ұқсайтын мәдени құбылыс Әдемі айттыңыз, бірақ олай емес.

  0%

Фактоид ше?

• Дереккөз арқылы расталған ақпарат Керісінше.

  0%
• Дәлелі жоқ, күдікті факт Иә.

  0%
• Гуманоидтардың ерекше түрі Әзілқой екенсіз!

  0%

Сыни ойлаудың негізгі дағдысын атаңыз?

• Бәріне күмәнмен қарау

  Сыни ойлау қызықтыра ма? Онда мына мақаланы оқыңыз.

  0%
• Ізденіс жолындағы табандылық

  Бұл жақсы қабілет, бірақ бірінші күмәндану керек. Неге? Сарапшылардың кеңесі – осы.

  0%
• Барлық идеяны қабылдауға ашық болу Қауіпті жол...

  0%

Қандай термин жалған ақпараттан белгі беретін мемге айналды?

• Француз биологтары анықтады… Жоқ, әңгіме британ ғалымдары туралы…

  0%
• Британ ғалымдары дәлелдеді… Зерттеу сілтемесі көрсетілмеген осындай мәтіндерден аулақ жүріңіз

  0%
• Ресейдің федералды тергеу бюросы анықтады… Қызық нұсқа, бірақ олай емес.

  0%